Herpes Simpleks Virüsü (HSV)

Herpes simpleks virüsü (HSV), insanlarda sık görülen viral enfeksiyon etkenlerinden biridir. İki ana tipi bulunur:

HSV Tip 1 (HSV-1): Genellikle ağız çevresinde uçuklara neden olur.

HSV Tip 2 (HSV-2): Genellikle genital bölgede enfeksiyona yol açar. Her iki tip de hem oral hem genital bölgelerde enfeksiyon oluşturabilir. HSV enfeksiyonları genellikle tekrarlayıcı özellik gösterir.

HSV, doğrudan temas yoluyla bulaşır. Virüs taşıyan kişinin cilt, mukoza ya da vücut sıvılarıyla temas sonucu geçiş gerçekleşir. Bulaş yolları şunlardır:

Oral, vajinal veya anal cinsel temas
HSV-1 için ağızdan ağıza temas (özellikle aktif uçuk dönemlerinde)
Enfekte bölgede belirti olmasa bile bulaş mümkün olabilir

Ayrıca anneden bebeğe doğum sırasında geçiş riski mevcuttur. Bu durum yenidoğan herpes olarak adlandırılır ve ciddi sonuçlar doğurabilir.

Belirtiler Nelerdir?

HSV enfeksiyonlarının seyri kişiden kişiye değişebilir. Bazı bireylerde hiç belirti görülmezken, bazılarında ilk enfeksiyon oldukça şiddetli olabilir. En sık gözlenen belirtiler şunlardır:

Genital bölgede veya ağız çevresinde ağrılı, su dolu kabarcıklar
Kabarcıkların patlamasıyla oluşan yaralar
Yanma, kaşıntı, batma hissi
İlk atakta ateş, halsizlik, kas ağrısı gibi sistemik belirtiler
Kasık lenf bezlerinde şişlik (genital enfeksiyonlarda)

İlk enfeksiyonun ardından virüs sinir uçlarına yerleşerek inaktif hale geçer. Zaman zaman çeşitli tetikleyicilerle yeniden aktifleşebilir.

HSV Enfeksiyonu Tekrarlayıcı mıdır?

Evet. HSV, ömür boyu vücutta kalabilir ve bağışıklık sisteminin zayıfladığı dönemlerde yeniden aktifleşebilir. Tekrarlayan enfeksiyonlar genellikle daha hafif seyirlidir. Yeniden aktivasyonu tetikleyebilecek durumlar:

Ateşli hastalıklar
Stres
Uyku bozuklukları
Aşırı güneş ışığına maruz kalma
Adet dönemi

Tanı Nasıl Konur?

Tanı genellikle klinik muayene ile konulsa da, kesin tanı için laboratuvar testleri gerekebilir:

Lezyonlardan alınan örnekten PCR ile virüs DNA’sının saptanması
Kan testleriyle HSV’ye karşı oluşmuş antikorların gösterilmesi
Viral kültür (özellikle ilk atakta)

Tedavi Yöntemleri

Herpes simpleks virüsü tamamen ortadan kaldırılamaz. Ancak tedavi ile:

Atakların süresi kısaltılır
Semptomlar hafifletilir
Bulaş riski azaltılır
Tekrarlayan atakların sıklığı kontrol altına alınır

Kullanılan başlıca tedavi yöntemi antiviral ilaçlardır (örneğin asiklovir, valasiklovir). Tedavi rejimi, enfeksiyonun sıklığına ve şiddetine göre değişebilir:

Atak tedavisi: Belirtiler başladığında kısa süreli antiviral kullanım
Baskılayıcı tedavi: Sık atak geçiren kişilerde günlük düşük dozda uzun süreli antiviral kullanımı

HSV ile Yaşayanlar İçin Öneriler

Ciltte aktif lezyon varken cinsel temastan kaçınılmalıdır.
Kondom kullanımı bulaş riskini azaltır ancak tamamen ortadan kaldırmaz.
Virüsün tekrar aktifleşmesine neden olan faktörlerden mümkün olduğunca kaçınılmalıdır.
Partner bilgilendirilmeli ve gerekirse test edilmelidir.

Herpes simpleks virüsü, toplumda yaygın görülen, tanısı kolay ve yönetimi mümkün bir enfeksiyondur. Belirti göstermeyen bireylerde bile bulaş riski taşıdığından, farkındalık ve korunma önlemleri büyük önem taşır.

Erken dönemde tanı konulması, hem kişinin yaşam kalitesini artırmakta hem de bulaşın önlenmesinde etkili olmaktadır. Bu nedenle benzer şikayetleri olan bireylerin hekime başvurarak değerlendirilmesi önerilir.